مسئله ناترازی انرژی طی سال‌های اخیر دست‌اندازهای زیادی، پیش پای فعالان صنعت چاپ ایجاد کرده است، مثل خرابی دستگاه‌های چاپ، معطل ماندن و کاهش سفارش‌ها.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از ایبنا، چند سال اخیر مسئله ناترازی انرژی، به‌ویژه ناترازی برق، برای فعالان صنعت چاپ کشور به چالشی جدی و مهم تبدیل شده است. برخی از چاپخانه‌ها در این ایام سه روز در هفته و گاهی تا ۱۳ ساعت، بدون قطع برق مشغول کار هستند. برخی از کارشناسان صنعت بر این باورند که ناترازی انرژی می‌تواند موجب افزایش قیمت تمام شده محصولات چاپی شود؛ این مسئله با توجه به وابستگی صنعت چاپ به انرژی به‌ویژه برق برای فعالیت ماشین‌آلات و سایر فرآیندهای تولید است.
طبق برآورد سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران، خسارات ناشی از قطع برق صنایع، سالانه حدود ۴۴ هزار میلیارد تومان و روزانه حدود ۹ هزار میلیارد تومان است و بیشترین میزان خسارت به صنایع تولید فلزات، مواد شیمیایی و فرآورده‌های معدنی است.
البته فعالان صنعت چاپ، از خسارت‌های مسئله تامین برق، بی‌نصیب نمانده است، قطعی برق در برخی از صنایع نیز موجب از بین رفتن مواد اولیه، فاسد شدن محصولات و تحمیل هزینه‌های سنگین به تولیدکنندگان می‌شود که فعالان حوزه کاغذ شامل این فعالان می‌شود و پیش پای آن‌ها دست‌اندازهای جدیدی ایجاد می‌کند.
ناترازی برق؛ توقفگاه تولید
تجربه سال‌های اخیر در این حوزه نشان می‌دهد که ناترازی انرژی عموماً به کاهش رقابت‌پذیری و سودآوری واحدهای چاپی و در نهایت تأثیر منفی بر سرمایه‌گذاری‌های آتی در این صنعت می‌شود، بیژن گلستانیان، یکی از فعالان صنعت چاپ، با اشاره به چالش‌ها و مشکلاتی که قطعی برق ایجاد کرده است، گفت: یکی از مسائل اصلی این است که قطعی‌های برق معمولاً به صنایع اعلام نمی‌شود، حضوری هم مراجعه کردیم و درخواست دادیم ساعت قطعی از قبل اعلام شود، گفتند که برنامه مشخصی نیست.
وی با بیان اینکه یک روز در میان حدود سه ساعت قطعی برق در چاپخانه داریم، ادامه داد: این قطعی برق بدون هماهنگی، دردسرهای زیادی ایجاد می‌کند و آسیب زیادی به چاپخانه می‌زند، اگر بدانیم که چه ساعتی برق می‌رود، کمی قبل از قطعی، ماشین را خاموش می‌کنیم و شیفت‌بندی‌ها را تغییر می‌دهیم.
گلستانیان افزود: قطع ناگهانی برق در بسیاری موارد به بُرد دستگاه‌ها آسیب می‌زند، قطعه‌ای گاهی یک‌میلیارد تومان هزینه روی دست چاپخانه‌دار می‌گذارد و شرایط ادامه کار را برای همکاران سخت می‌کند، زیرا وقتی قطعه‌ای خراب می‌شود، به دلیل شرایط تحریم، باید منتظر تعمیر قطعه جدید باشیم.
وی درباره دیگر تبعاتی که این موضوع برای فعالان صنعت به‌خصوص صنعت چاپ ایجاد می‌کند، توضیح داد: تولیدکننده وقتی در شرایط سخت اقتصادی قرار می‌گیرد، فکر توسعه و کارهای آینده را کنار می‌گذارد، چون تمرکز خود را برای حفظ حیات بنگاه خود می‌گذارد، درباره این موضوع نیز چنین مسئله‌ای صدق می‌کند.
لزوم برنامه‌ریزی برای آینده
ایجاد رکود کاری را شاید بتوان نخستین ثمره نامبارک ناترازی انرژی دانست، این ناترازی فرآیندهای تولید را مختل می‌کند و منجر به تأخیر در تحویل سفارش‌ها و کاهش کیفیت محصولات شود و چنین موضوعی نارضایتی مشتریان و کاهش اعتبار واحدهای چاپ را به همراه دارد.
هاشم احمدی یکی دیگر از فعالان صنعت چاپ، درباره تبعات ناترازی انژری و قطعی مکرر برق در واحدهای چاپی، گفت: کاهش تولید در میان فعالان صنعت، نخستین اتفاقی است که گلوی تولیدکننده را می‌فشارد، پس از آن کاهش حجم سفارش‌ها ازسوی مشتریان و رکود کاری موضوعی است که صنف را درگیر خود می‌کند.
او با طرح این موضوع که واحدهای چاپی‌ای که با مشکل تأمین انرژی مواجه هستند، ممکن است نتوانند با واحدهای دیگر که از ثبات تأمین انرژی برخوردارند، رقابت کنند، توضیح داد: استمرار این موضوع می‌تواند منجر به کاهش سهم بازار و سودآوری این واحدها شود.
ریزش سفارش‌ها از دیگر نکاتی بود که احمدی در صحبت‌های خود به آن اشاره کرد و افزود: ناترازی انرژی می‌تواند سرمایه‌گذاران را از سرمایه‌گذاری در صنعت چاپ منصرف کند، همین مسئله به دلیل نبود اطمینان از تأمین انرژی و افزایش ریسک سرمایه‌گذاری است.
بیشتر بخوانید: صنعت چاپ؛ از وابستگی به دولت تا حرکت به سوی خوداتکایی فرهنگی
او همچنین گفت: طی این مدت، نوسان برق، خسارت زیادی به دستگاه‌ها و ماشین‌ها وارد کرده است؛ زیرا قطعات الکترونیکی چاپی بسیار حساس هستند و اغلب با کوچکترین نوسانی آسیب می‌بینند. در یکی دو ماه گذشته حدود ۵۰ عدد بُرد فروختیم که تعداد و رقم بسیار زیادی به شمار می‌آید.
احمدی، با بیان اینکه در شرایط اقتصادی فعلی، سوختن قطعات بار اضافی روی دوش تولید است، ادامه داد: خاموش و روشن کردن مکرر تجهیزات، در مجموعه‌ها آسیب ایجاد می‌کند، آسیبی که عمر مفید تجهیزات را کاهش و ضریب استهلاک را افزایش می‌دهد و نتیجه چنین شرایطی، افزایش هزینه تولید و کاهش سرمایه‌گذاری است.
چند پیشنهاد چاره‌ساز…
اگرچه تابستان به روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود و دمای هوا به زودی کاهش پیدا می‌کند اما در این میان برنامه‌ریزی برای زمستان پیش رو یا تابستان آتی، می‌تواند تا حد زیادی از بار اضافی بر دوش چاپخانه‌داران بکاهد. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، بهینه‌سازی مصرف انرژی و ایجاد زیرساخت‌های پشتیبان ازجمله پیشنهادات چاره‌سازی است که می‌تواند تا حدودی از مشکلات بکاهد.
حرکت به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی موجب می‌شود که استفاده از منابع انرژی فسیلی و برق کاهش پیدا کند و تاثیرات ناترازی انرژی کمرنگ‌تر شود؛ علاوه براین واحدهای چاپ می‌توانند با استفاده از روش‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی، مانند استفاده از ماشین‌آلات کم‌مصرف، مدیریت صحیح مصرف انرژی و آموزش کارکنان، به کاهش مصرف انرژی و افزایش بهره‌وری کمک کنند. در این میان ایجاد زیرساخت‌های پشتیبان مانند ژنراتورهای اضطراری هم تا حد زیادی به کاهش اثرات ناترازی انرژی کمک خواهند کرد.
هرچند امکان تأمین ژنراتورهای باکیفیت و مقرون‌به‌صرفه برای واحدهای تولیدی با رفع موانع قانونی و انحصارهای موجود یک ضرورت است اما در شرایط اقتصادی کنونی اجرایی شدن آن به سرمایه‌گذاری‌های کلان نیاز دارد، به‌خصوص در صنعت چاپ که به دلیل مشکلات اقتصادی تولیدکنندگان در سال‌های اخیر عملاً سرمایه‌گذاری‌های کلان، دور از ذهن شده است؛ علاوه براین سرمایه‌گذاری در احداث نیروگاه‌های خورشیدی و بادی در محل واحدهای صنعتی، با حمایت‌های دولتی و تسهیلات مالی، می‌تواند به تأمین پایدار انرژی کمک کند.
خاموشی‌ها به دستگاه‌های خطوط تولید آسیب می‌رساند و خسارات قابل‌توجهی را به فعالان اقتصادی تحمیل می‌کند، در این بین صنعت چاپ که سال‌های اخیر با مشکلات ریز و درشت مالیاتی دست و پنجه نرم می‌کند، در معرض آسیب بیشتری قرار دارد. اگرچه طبق ماده ۲۵ قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار، در زمان کمبود برق، واحدهای تولیدی نباید در اولویت قطع برق قرار گیرند و در صورت قطع، دولت موظف به جبران خسارت است اما پیگیری اجرای کامل این ماده از طریق نهادهای قانونی ضروری است و شاید بتوان برای صنعت چاپ نیز به این ماده استناد کرد.
در نهایت باید گفت، ناترازی‌های انرژی مانند یک زنجیره همه حلقه‌ها را درگیر می‌کند، در گام نخست، تولیدکننده متضرر می‌شود و در نهایت به مشکلات معیشتی و کاهش کیفیت زندگی مردم منجر می‌شود، به همین دلیل بهره‌گیری از تجربیات موفق کشورهای دیگر در مدیریت مصرف انرژی و توسعه منابع جایگزین نیز می‌تواند تا حد زیادی به کاهش مشکلات این حوزه کمک کند.
