تولید کاغذ در اروپا تحت فشار هزینه‌های بالای انرژی قرار دارد، در حالی که سرمایه‌گذاری‌های جدید آسیایی در کارخانه‌های تولید، خطر ایجاد مازاد ظرفیت جهانی را افزایش می‌دهد.
صنعت جهانی خمیر و کاغذ پس از چند سال پرآشوب که با شوک‌های زنجیره تأمین، افزایش هزینه‌ها و تغییر پویایی بازار همراه بود، وارد دوره‌ای تازه از عدم‌قطعیت می‌شود. در حالی که تقاضا برای بسته‌بندی همچنان در حال رشد است، تحلیلگران هشدار می‌دهند که افزایش سریع ظرفیت‌های جدید ممکن است به‌زودی باعث عرضه مازاد جهانی محصولات مبتنی بر الیاف شود.
بر اساس یک تحلیل اخیر بازار، ارزش بازار جهانی خمیر و کاغذ در سال ۲۰۲۴ حدود ۵۰۰ میلیارد دلار برآورد شده و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۳ به ۶۵۰ میلیارد دلار برسد؛ به‌عبارتی رشد سالانه‌ای در حدود ۴ درصد. با این حال، این روند در زیرساخت خود نابرابری عمیقی پنهان دارد – رشد چشمگیر در بخش بسته‌بندی و کاغذهای بهداشتی، اما کاهش مداوم در انواع چاپ و نوشتاری.
تشدید کاهش کاغذهای چاپی
رکود دوره‌ای که در سال ۲۰۲۰ آغاز شد، روند نزولی بلندمدت کاغذهای چاپی را سرعت بخشید؛ زیرا دیجیتالی‌شدن، عادات مطالعه و ارتباط را تغییر داد. محدودیت‌های کرونایی و بسته شدن مرزها زنجیره‌های تأمین جهانی را مختل کرد و در عین حال تنش‌های ژئوپلیتیکی و تحریم‌ها موجب افزایش هزینه انرژی و مواد اولیه شد.
تولیدکنندگان اروپایی با دشوارترین شرایط مواجه بودند؛ قیمت انرژی سر به فلک کشید و امکان انتقال کامل هزینه‌ها به مشتریان وجود نداشت. در نتیجه، این صنعت در سال ۲۰۲۳ کاهش شدید سود را گزارش داد. اگرچه انتظار می‌رود در سال‌های ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۵ بهبودی جزئی رخ دهد، اما شرایط کسب‌وکار همچنان دشوار باقی مانده است.
در این مطالعه آمده است: «صنعت کاغذ اروپا با وجود افزایش چشمگیر هزینه‌های انرژی، تاب‌آوری قابل توجهی از خود نشان داده است.»
گسترش تولید بسته‌بندی و خطر مازاد جهانی
کاغذ و مقوای بسته‌بندی اکنون بیش از ۶۰ درصد از سهم بازار جهانی را تشکیل می‌دهد؛ رشدی که عمدتاً ناشی از رونق تجارت الکترونیک و حرکت به‌سوی جایگزینی پلاستیک است. با این حال، موج سرمایه‌گذاری در این بخش ممکن است بیش از حد پیش رفته باشد. چندین کارخانه بزرگ تولید مقوای بسته‌بندی – به‌ویژه در آسیا – در حال ساخت هستند، زیرا تولیدکنندگان به‌دنبال افزایش سهم خود در بازار جهانی‌اند.
هم‌زمان، ظرفیت تولید در اروپا و قاره آمریکا نیز در حال افزایش است؛ ترکیبی که می‌تواند به مازاد جهانی مواد بسته‌بندی مبتنی بر الیاف منجر شود. تحلیلگران هشدار می‌دهند که چنین مازادی ممکن است باعث ادغام شرکت‌ها در آسیا یا افزایش صادرات از شرق به غرب شود؛ جایی که رشد تقاضا بسیار کندتر است. نتیجه محتمل، کاهش قیمت‌ها و سودآوری در سراسر زنجیره تأمین خواهد بود.
فناوری و پایداری در حال تغییر تولید
با وجود چالش‌های اقتصادی، صنعت کاغذ از نظر فناوری همچنان در حال تحول است. سیستم‌های تولید مبتنی بر هوش مصنوعی و ابزارهای زنجیره تأمین مجهز به اینترنت اشیا به طور فزاینده‌ای برای بهبود بهره‌وری و کاهش ضایعات استفاده می‌شوند.
نوآوری‌ها در زمینه فرآوری الیاف، سفیدکنندگی سازگار با محیط زیست، و چاپ دیجیتال نیز به بهبود کیفیت و اعتبار زیست‌محیطی محصولات کمک کرده‌اند. بخش کاغذهای خاص – شامل انواع مورد استفاده در داروسازی، بسته‌بندی مواد غذایی و چاپ‌های ممتاز – پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۵ به‌طور پیوسته رشد کند.
بیشتر بخوانید: بازار کاغذ و تخصیص ۲۰ میلیون دلار ارز برای ساماندهی
بررسی جامعی از بیش از ۷۰ نوع کاغذ خاص نشان‌دهنده رشد تقاضای قوی در آسیا و آمریکای شمالی است که بازتابی از تنوع منطقه‌ای و نوآوری صنعتی است. مقررات زیست‌محیطی نیز عامل مهم دیگری است. سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تر دولت‌ها و ترجیحات مصرف‌کنندگان برای مواد قابل‌تجزیه و بازیافت، تولیدکنندگان را وادار می‌کند تا گذار به فناوری‌های پاک‌تر را سرعت بخشند.
اما این تغییر هزینه‌بر است – به‌ویژه در اروپا، جایی که انطباق با مقررات زیست‌محیطی و قیمت‌های بالای انرژی حاشیه سود را کاهش می‌دهد.
آسیا پیشتاز منحنی رشد جهانی
منطقه آسیا-اقیانوسیه همچنان موتور محرک رشد جهانی است، با نرخ رشد متوسط سالانه حدود ۴/۵ درصد، ناشی از صنعتی‌شدن سریع، شهرنشینی و افزایش درآمد مصرف‌کنندگان.
چین، هند و اندونزی در صدر قرار دارند، در حالی که ژاپن و کره جنوبی برای حفظ رقابت‌پذیری در فناوری‌های پیشرفته تولید سرمایه‌گذاری می‌کنند. آمریکای شمالی بر بهبود بهره‌وری و مدل‌های تجاری چرخه‌ای متمرکز است، در حالی که اروپا بر تولید پایدار تأکید دارد اما با ضعف تقاضای داخلی و هزینه‌های بالا دست‌وپنجه نرم می‌کند.
در آمریکای لاتین، شرکت‌هایی مانند Suzano و CMPC جایگاه خود را به‌عنوان صادرکنندگان بزرگ جهانی خمیر تثبیت کرده‌اند. مناطق نوظهوری مانند آفریقا و خاورمیانه نیز شاهد سرمایه‌گذاری‌های جدید هستند، هرچند حجم بازار آن‌ها هنوز محدود است.
تحلیلگران متفق‌القول‌اند که دهه پیش‌ِرو تعیین خواهد کرد آیا صنعت خمیر و کاغذ می‌تواند میان رشد و پایداری تعادل برقرار کند، یا ترکیب مازاد ظرفیت، هزینه انرژی و محدودیت‌های زیست‌محیطی، آن را وارد دوره جدیدی از ادغام و تمرکز خواهد کرد.
بررسی واقعیت
بازار جهانی خمیر و کاغذ پیش‌بینی می‌شود از حدود ۵۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ به ۶۵۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۳ افزایش یابد؛ رشدی که عمدتاً ناشی از تقاضا برای کاغذ بسته‌بندی و محصولات بهداشتی است.
