به گزارش چاپ و نشر آنلاین؛ وقتى مرکب، یا هر ماده‌ی دیگر قابل‌چاپ از یک ورقه‌ی استنسیل عبور داده شود، رنگى که از نقاط باز استنسیل عبور کرده است، بر روى سطح زیرین اثر خواهد گذاشت. اگر مرکب را از تورى به‌وسیله‌ی کاردک عبور دهیم، عمل چاپ سیلک انجام خواهد گرفت.
باید توجه داشت که منافذ تورى برحسب مورد، بسته یا باز گذاشته‌شده‌اند. نقاط باز همان سطوح تصویر است که باید مرکب از توری عبور کند و بر روى جنس زیرین اثر بگذارد. نقاط بسته همان سطوح غیر تصویری است که مرکب نباید از آنها عبور کند. چاپ سیلک اسکرین در میان هنرمندان نقاش نیز جایگاه و ارزشى خاص دارد و از آن به‌عنوان سری‌گرافی نام می‌برند.
بخش‌های پیشین این مقاله به تاریخچه‌ی سیلک اسکرین اشاره داشت و بررسی انواع پارچه های مورد استفاده در این شیوه ی چاپ و رابطه ی آنها با غلظت رنگ و همچنین طریقه ساخت کادر و چهارچوب و بررسی انواع آن در چاپ پرداخته شد. بررسی پاک کننده‌ها و سایر روش های مورد تایید برای پاک کردن انواع پارچه های مصرفی در حوزه ی سیلک اسکرین موضوع مقاله بخش چهارم مقاله کهن اما روزآمد بود و حال در ادامه ی این جستار به معرفی انواع راکلت ها یا رنگ کش های قابل مصرف در این حوزه خواهیم پرداخت.
راکلت یا رنگ کش
راکلت یا رنگ کش (اسکویجی SQUEEGEE) از یک بازو (دسته) و یک تیغه لاستیکی تشکیل شده است. دسته راکلت اغلب از فلز آلومینیوم یا چوب ساخته می شود.
راکلت ها نسبت به مصرف و کاربردشان در اندازه ها و شکل های مختلف تهیه می شوند. تیغه ی آن ها که رنگ را روی شابلون می کشد از جنس نوعی پلاستیک فشرده و نسبتاً ضخیم دور الیاف، از ترکیبات پلی اورتان ها از گروه پلیمرها تهیه شده است که محلول های شیمیایی و حلال رنگ بر روی آن ها بی اثر هستند. تیغه های گفته شده عمدتاً به رنگ های آبی، قهوه ای و کرم روشن یا تیره وجود دارند.
فرم دسته راکلت ها به شکل مخروطی یا استوانه ساخته می شود. روی سطح دسته ی بعضی از آن ها یک شیب نسبتاً پهن و گود ایجاد می شود تا هنگام استفاده به راحتی در دست قرار بگیرند.
راکلت ها با حداقل امکانات و از جاسازی یک تیغه ی لاستیکی به ضخامت حداکثر یک سانتی متر و ارتفاع ۱۰ الی ۸ سانتی متر، بین دولایه تخته به سادگی و راحتی تهیه می شوند.
کارخانه های سازنده، راکلت ها را در اندازه های مختلف می سازند و آن ها را به صورت شمش های بلند به طور آماده عرضه می کنند تا مصرف کننده ها نسبت به نیاز و مصرف در کار، آن ها را به قطعات مختلف برش داده و مورداستفاده قرار دهند.
– لبه تیغه نوار راکلت ها که تحت فشار یک عامل مکانیکی یا دستی، رنگ را از لابه لای الیاف پارچه توری شابلون عبور می دهند، به شکل های مختلف ساخته می شوند.
– راکلت ها برحسب مصرف نوع رنگ و شی ء موردنظر برای چاپ، متفاوت هستند.
– از تیغه های لبه صاف و چهارگوش برای چاپ روی اشیا مسطح استفاده می شود.
– برای چاپ روی پارچه، تیغه هایی با لبه ی کاملاً گرد به کار گرفته می شود.
– تیغه هایی که لبه ی نوک تیز یک طرفه دارند، برای چاپ روی شیشه مناسب هستند.
– برای چاپ روی اجسام غیر مسطحی مانند بطری و چاپ حروف خیلی ظریف، از تیغه هایی که لبه ی نوک تیز دوطرفه دارند استفاده می کنیم.
– هنگام یکه از رنگ های روشن و شفاف (رنگ های ترانسپارنت) برای چاپ استفاده می کنید بهتر است راکلتی با تیغه های لبه صاف با گوشه های گرد انتخاب کنید.
– تیغه هایی که لبه ی تیز با یک نقطه صاف دارند (تیغه های به اصلاح لبه پخ) برای چاپ روی سرامیک به کار گرفته می شوند.
لازم به ذکر است که در صورت ایجاد هرگونه ناهمواری روی لبه تیغه ی راکلت ها می توان آن ها را روی یک سطح سنباده آهن ( روی یک سطح صاف چسبیده است) کشید و ترمیم کرد. این عمل در کارگاه های بزرگ حرف های و صنعتی به وسیله ی دستگاه هایی که سنگ سنباده روی آن ها ثابت شده است و به دور محوری درحرکت هستند، انجام می پذیرد.
گفتنی است که در ماشین های اتوماتیک و نیمه اتوماتیک چاپ سیلک، از راکلت هایی که دسته ی صاف دارند استفاده می شود که نسبت به حجم و بزرگی دستگاه های چاپ انتخاب و ساخته پرداخته می شوند. انحنا در دسته ی راکلت ها برای جاگیری راحت تر آن ها در دست است که طبعاً هنگام به کارگیری راکلت در دستگاه لازم به رعایت آن نیست راکلت های دسته صاف قابلیت نصب روی بازوهای متحرک و مکانیکی در انواع ماشین های چاپ سیلک را دارا هستند.
باید توجه داشت که در هر حالت جهت حرکت آن ها (بازوهای مکانیکی که راکلت روی آن ها نصب است) طوری تنظیم می شود که در هر مرحله از چاپ لبه تیغه ی آن ها برای عبور دادن رنگ با سطح پارچه توری تماس پیدا کند.
در پایان باید دقت داشت که برای پیشگیری از هر مشکلی در چاپ، اندازه طول راکلت نسبت به فاصله ی دو طرف حرکت آن در داخل شابلون به شکلی تناسب و هماهنگی داشته باشد که حرکت و مانور آن برای کشیدن رنگ در داخل شابلون به راحتی انجام بپذیرد.
