رئیس انتشارات نفت، ضمن تشریح اهداف و برنامه‌های پیش رو، گفت: همه این اقدامات به واسطه اعتبار ۱۰۱ ساله انتشارات، هرچند نقطه قوت است اما به شدت، موجب عملکرد محتاطانه می‌شود تا به سابقه طولانی این مرکز آسیب وارد نشود.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از ایبنا، رضا وثوقی، مسئول انتشارات وزارت نفت، با اشاره به پیشینه انتشارات، درباره فصل جدید فعالیت این مرکز بیان کرد: انتشارات وزارت نفت، پیش از ایجاد وزارت نفت و شرکت ملی نفت، فعالیت داشته و شاید عجیب باشد که چطور، قبل از تشکیل این دو دستگاه، انتشارات نفت ایجاد شده اما واقعاً چنین بوده و در سرشت و سرنوشت شرکت نفت، به چنین پارادوکس عجیبی مواجه می‌شویم.
علاوه براین افرادی که در مجموعه انتشارات شرکت نفت فعال بودند، خود به تنهایی معادل یک عرصه ادبیات و هنر در ایران هستند؛ به‌عبارت دیگر عرصه‌ای مشابه انتشارات نفت نداریم که اساساً افرادی به این بزرگی و وزن فعال بوده باشند؛ البته درگذر زمان و تغییر و تحولات رخ داده، فقط یک یاد و خاطره طلایی از روزگار گذشته انتشارات نفت برجاست.
ایجاد احساس خوب در ایرانی‌ها، نسبت به واقعیت‌های صنعت نفت
وی با بیان اینکه تکرار گذشته طلایی انتشارات نفت را صرفاً منوط به حضور افراد حرفه‌ای نمی‌بینم، ادامه داد: فکر می‌کنم جامعه باید مولد پیدایش چنین مجموعه‌هایی باشد. متاسفانه جامعه با کتابخوانی قهره کرده است که اساساً یک مانع غیرقابل عبور، برای همه این استعدادها فراهم می‌کند و زمینه‌ای ایجاد نمی‌کند که موسسات انتشاراتی بزرگ در ایران پا بگیرند.
وی افزود: می‌دانیم، متاسفانه کتاب ناشران شناخته شده با شمارگانی که لرزه بر اندام می‌اندازد، منتشر می‌شود، آماری که نشان‌دهنده قهره جامعه ایرانی با کتاب است. حتی اگر عصر دیجیتال را هم در بروز چنین رفتاری دخیل بدانیم و آمار مخاطبان کتاب‌های الکترونیکی را محاسبه کنیم، آمار کتابخوان‌های ایرانی به شدت با جامعه تحصیل‌کرده و جامعه ظاهراً در تلاش برای رشد، منافات دارد.
مسئول انتشارات وزارت نفت، درباره اهداف انتشارات در فصل جدید، بیان کرد: نخستین هدف، مبتنی بر توجه به رویکرد عمومی، ایجاد احساس خوب در ایرانی‌ها، نسبت به واقعیت‌های صنعت نفت، با ابزار کتاب است. سعی داریم مسائل مختلف صنعت نفت، ازجمله موضوع بحران‌های احتمالی مرتبط با انرژی را وارد دانشگاه‌ها و جامعه کنیم. تلاش داریم، تا ۵ سال آینده، بازخوردی از جامعه ایرانی بگیریم، برای تدوین حل‌المسائل مشکلات انرژی ایران. معتقدم اگر یک انتشارات، مسئولیت خود را زمینه‌ای برای آگاه‌سازی و ایجاد گفت‌وگوی عمومی برای حل مسائل بگذارد و اخلاقاً خودش راضی باشد، حتی اگر تا حدودی بازار را از دست بدهد، مطلوب است.
تازه‌های نشر انتشارات نفت
وثوقی، درباره تولیدات انتشارات نفت، گفت: انتشارات وزارت نفت، یک ماموریت سازمانی و یک ماموریت ملی دارد. در بُعد ملی، ماموریت انتشارات، تقریباً با سایر انتشارات کشور، به نوعی یکسان تعریف شده که همان، تلاش برای ترویج فرهنگ کتابخوانی، گسترش زبان فارسی، صیانت و حفاظت از دستاوردهای تمدنی ایران، است. انتشارات، علاوه بر حوزه‌های تخصصی ازجمله «ایمنی و بهداشت محیط کار» در حوزه‌های کمی عمومی‌تر نیز کتاب‌هایی منتشر کرده است؛ ازجمله مجموعه دوجلدی «شناخت‌نامه صنعت نفت».
وی افزود: این مجموعه طی فرآیند طولانی تقریباً ۴ ساله زیرنظر آقای دکتر بهمن ساکی، تولید و تدوین شده است. این مجموعه شامل پژوهش بیش از ۶۰ هزار مدخل و فهرست‌نویسی کتاب‌های منتشر شده طی ۱۰۰ سال گذشته، با موضوع نفت است. عمده این کتاب‌ها، مبتنی بر فعالیت‌های مستندنگاری است؛ ازجمله رویدادهایی که در صنعت نفت انجام شده بود، مثل عملیات توسعه یک میدان نفتی و فعالیت‌های خاص که نادر و استراتژیک محسوب می‌شود. علاوه بر این دو جلد، کتاب علمی در زمینه مدیریت دارایی‌های فیزیکی در صنعت نفت، همچنین یک عنوان کتاب در زمینه مبحث جدید «مدیریت شوق» و یک اثرمستندنگاری درباره رابطه نفت و جنگ با عنوان «شعله‌های نامیرا» منتشر شده است.
بیشتر بخوانید: نشر دانشگاهی با ۳ کارگروه تخصصی وارد فاز جدید همکاری شد
به گفته وی، علاوه براین حدود ۱۰ جلد کتاب جدید، تا ماه آینده سال جاری (۱۴۰۴) وارد بازار خواهد شد؛ بنابراین نیمه نخست سال جاری، برای انتشارات سنگین بود، چون چند جلد از کتاب‌هایی که با زبان و ادبیات فنی تنظیم شده بود، بنا به شاخص‌های انتشارات، الزاماً باید با رعایت خط و رسم نگارشی منتشر شد؛ همچنین کتاب‌های حوزه مستندنگاری، از نظر بلاغت، فصاحت و ساختارهای ادبی به ویراستاری ادبی سنگین نیاز داشت. همه این اقدامات به واسطه اعتبار ۱۰۱ ساله انتشارات نفت، هرچند نقطه قوت است اما به شدت، موجب عملکرد محتاطانه می‌شود تا به سابقه طولانی این مرکز آسیب وارد نشود.
همکاری انتشارات نفت با پدیدآور آلمانی
رئیس انتشارات نفت، با اشاره به عملکرد انتشارات در زمینه نشر کتاب‌های ترجمه، بیان کرد: در زمینه ترجمه، به دلیل تعهد اخلاقی انتشارات نفت به حقوق مولف، با سه پدیدآور خارجی، وارد مذاکره شدیم؛ یکی از نویسندگان، پیشنهاد انتشارات را پذیرفته است. این مولف آلمانی، یک کتاب درباره ارتباط هوش مصنوعی و صنعت نفت به رشته تحریر درآورده که ترجمه، تقریباً به پایان رسیده است. تجربه قبلی انتشارات نفت، در زمینه ترجمه و انتشار کتاب پدیدآورندگان غیرایرانی، مربوط به دهه ۷۰ است.
وثوقی، درباره بازار احتمالی برای کتاب‌های انتشارات نفت در کشورهای نفت‌خیر همسایه، گفت: تا امروز، چنین اتفاقی رقم نخورده، چون هدف اصلی انتشارات، تامین نیاز مخاطبان داخلی بوده است اما یکی از دستورکارهای جدید، البته نه برای حضور در بازار کتاب کشورهای منطقه، بلکه با هدف انجام فعالیت مشترک با نشر شرکت‌های نفتی دولتی کشورهای منطقه آغاز شده است؛ بنابراین در قدم نخست با شرکت «قطر پترولیوم» رایزنی کردیم. در مرحله مقدماتی مذاکره هستیم و امیدواریم به نتیجه برسد.
وی با اشاره به اهداف برقراری ارتباط با بخش نشر شرکت‌های نقتی کشورهای منطقه، ادامه داد: با توجه به اینکه بسیاری از کشورهای نفت‌خیر منطقه ازجمله قطر، کویت، عربستان، امارات و عراق، تاریخ مشترکی، در برخی از سوگیری‌ها و رفتارهای اقتصاد نفتی خود، حداقل از دهه ۱۹۶۰ به این سو با ایران داشتنند، می‌خواهیم وارد یک فعالیت مشترک شویم؛ بنابراین درحال تدوین مجموعه سه جلدی هستیم. بخشی از دو مجلد این مجموعه، شامل پژوهش گروه نویسندگان، تقریباً نهایی شده است. این مجموعه مبتنی بر پژوهش‌های اسنادی است. مجموعه «تاریخ ایران و اپک؛ بازخوانی یک تجربه همزیستی ۶۵ ساله» که به حضور ایران در اُپک، مربوط می‌شود.
وثوقی افزود: جلد سوم این مجموعه نیز به روند همکاری‌های ایران با کشورهای منطقه مرتبط و نتیجه بررسی اسناد موجود در مراکز اسنادی ایران است؛ بنابراین براساس همین اسناد و مکاتباتی که دهه ۱۹۶۰ برابر با سال‌های ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۹ انجام شده و دهه‌های بعد، همکاری‌های مختلفی را برای حفاظت از منافع جمعی این کشورها در سازمان اپک داشتیم. جای خالی این کتاب، در بحث روابط خارجی ایران، احساس می‌شد. این کتاب، احتمالاً زمستان سال جاری، همزمان با ترجمه عربی و انگلیسی کتاب، با مشارکت ناشران خارجی منتشر و توزیع خواهد شد.
وی درباره امکان تجدید چاپ منابع قدیمی انتشارات نفت، با هدف پاسخ به درخواست دانشگاهیان بیان کرد: پیش از انقلاب، مجموعه‌ای به نام «نفت و زندگی» در انتشارات منتشر می‌شد، محور اصلی این کتاب‌ها بررسی روند تحول و توسعه مناطق نفت‌خیر ایران به لحاظ اجتماعی و تاریخی بود. علاوه براین درحال بررسی سویه‌های مختلف نیازسنجی برای تجدید کتاب «سهم ایران در تمدن جهانی» نوشته حمید نیرنوری، هستیم. احتمال دارد این کتاب که نخستین‌بار سال ۱۳۴۳ منتشر شد، در انتشارات نفت، بازچاپ شود.
وی ادامه داد: در مجموع پیش‌بینی می‌کنم، کتاب‌های در دست چاپ، ماده کافی برای اغنای مخاطبان را داشته باشد. ازجمله مجموعه «تاثیرات متقابل نفت و سیاست خارجی» را در دست تدوین داریم که به سرگذشت نفت از تاریخ کشف در ایران و همسویی آن با مسائل سیاست خارجی اختصاص دارد. ازجمله اینکه اگر در جنگ جهانی اول، نفت مسئله مهمی بوده و بین قدرت‌های بزرگ درباره این موضوع مکاتباتی شده یا اینکه در جنگ جهانی دوم، نفت در مصائب ایران ازجمله اشغال، چه تاثیر داشته است؛ علاوه براین همسویی‌های ایران با برخی قدرت‌های جهانی درباره مسائل مرتبط با نفت، از ابتدا تا امروز. این کتاب با مشارکت چهار نفر از پژوهشگران در مرحله تحقیق است.
رئیس انتشارات نفت، درباره آرشیو انتشارات به جریان چاپ مجله اشاره و بیان کرد: قطعاً برای علاقه‌مندان به تاریخ نفت در ایران جالب است که بدانند، انتشارات شرکت نفت ایران و انگلیس، سال ۱۳۰۳ شمسی، در آبادان بنیان‌گذاری شد که در لندن، شعبه داشت. رویکرد اصلی نیز انتشار مجله بود.
وی ادامه داد: شاید باورش سخت باشد که یک شرکت تجاری، ۱۰۱ سال پیش، برای مخاطبانش در بورس لندن، یک نشریه اختصاصی به نام «نفت ایران» منتشر میکرد که تولیدکننده آن شرکت انتشارات نفت ایران و انگلیس بود. سال ۱۳۰۶ اسم نشریه به “the naft magazine” تغییر کرد. این نشریه در آبادان و لندن توزیع می‌شد. در ادامه در «شرکت نفت ایران و انگلیس»، «شرکت ملی نفت» و بعدها «وزارت نفت» بیش از ۴۳ نشریه ممتاز منتشر شد.
انتشار مجله؛ سنت نشر ۱۰۱ ساله
به گفته وثوقی، سال ۱۳۰۵ در آبادان، نشریه «آبادان دیلی‌نیوز» برای کارکنان انگلیسی و هندی و سال ۱۳۲۵ نشریه «اخبار روز آبادان» منتشر می‌شد که همان سال به روزنامه «خبرهای روز» تبدیل شد؛ انتشار این نشریه تا سال ۱۳۳۵ ادامه داشت. بعد از خروج انگلیسی‌ها، مسئولیت این نشریه برعهده استاد محمدعلی موحد بود. سال ۱۳۲۵ «اخبار هفته آبادان» از نمونه‌های کامل نشریه در ایران بود که ابوالقاسم حالت و دکتر نطقی در آن فعالیت داشتند. علاوه براین «نقلی از جراید» ویژه کارکنان شرکت نفت نیز به همت نیروهای شرکت نفت، تدوین و منتشر می‌شد.
نشریه‌های «نامه صنعت نفت» «یادداشت روز» «پالایش» «نفت‌خیز» «پیک نفت» «نفت» و «آینه» از دیگر نشریات این دوره هستند؛ نشریه «کاوش» نیز با سردبیری صادق چوبک و همکاری نجف دریاببندی، ابراهیم گلستان و طراحی جلد هوشنگ پزشک‌نیا، منتشر می‌شد. بازخوانی این مجلات، گوشه‌ای از تاریخ صنعت نفت را عیان می‌کند اما این گذشته به‌مثابه موتوری برای حرکت به سوی آینده است. تداوم چاپ مجله، کنار کتاب، حفظ سنت قدیمی این انتشارات ۱۰۱ ساله است.
رئیس انتشارات نفت، از انتشار یک رمان، نوشته ملیحه ذوالفقارنیا با عنوان «تیارا» خبر داد و گفت: رمان در محیط بختیاری‌نشین خوزستان می‌گذرد و مربوط به دوره شکل‌گیری تدریجی کودتا ۲۸ مرداد است.
