امروزه بازارها دائما چهره عوض می‌کنند و تنها راه بقا تجاری تولیدکنندگان تبعیت از نیازها و تقاضاهای مشتریان است. مشتریان صنعت نساجی خواهان تنوع در رنگ‌ها و الگوهای منسوجات هستند، حال اینکه روش‌های سنتی چاپ منسوجات هم اکنون دیگر قادر به پاسخ گویی چنین نیازهایی نیست و لذا چاپچیان ناچارند که روش‌هایی را بیابند که ضمن برآوردن این نیازها هزینه و پسماندهای تولیدی را بالا نبرند.
فناوری چاپ جوهرافشان که در ابتدا با هدف چاپ بر روی کاغذ طراحی شده بود، هم اکنون به وفور در بازار چاپ بر روی فابریک (چاپ منسوجات) به کار می‌رود، زیراکه به خوبی از عهده تقاضاهای جدید بازار منسوجات بر می‌آید.
بنا به پیمایشی که مرکز تحقیقات Info Trends و Fespa به عمل آوردند، چاپ منسوجات بیشترین میزان رشد و شکوفایی را در میان کاربردهای مختلف چاپ دیجیتال عریض فرمت دارد و ۹۳ درصد از چاپچیانی که در این نظر سنجی شرکت داشتند، انتظار رشد بیشتری را در این بخش از بازار داشتند.
به گفته مقامات شرکت Xennia که یکی از تولیدکنندگان چاپگرهای دیجیتالی است، از میان مهم‌ترین محرک های بازاری که باعث جهش به سوی چاپ دیجیتال منسوجات شده‌اند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: نیاز به تیراژهای چاپی پایین، تغییر سریع و مکرر در طرح های چاپی، نیاز فراوان به شخصی سازی و افزایش محصولات پرمشتری. افزون بر این، حجم معاملات فابریک‌های چاپ دیجیتال در حال افزایش است و پیش بینی می‌شود که در سال‌های آتی نیز این روند ادامه یابد.
درست همانند هر صنعت دیگر، فناوری دیجیتال نیز بخش‌های مختلفی را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. در بخش چاپ دیجیتال منسوجات، سه قسمت عمده از این فناوری ذی نفع می‌شوند که عبارتند از: نمونه‌گیری، ضربه زنی و سفارشی‌سازی انبوه.
از این فناوری جدید (چاپ دیجیتال منسوجات) نه تنها شرکت‌های کلان چاپی صاحب نفع می‌شوند، بلکه هنرمندان و طراحانی که هیچ دانش تخصصی در حوزه چاپ منسوجات ندارند نیز می‌توانند با استفاده از دفاتر خدماتی فابریک‌های چاپی را بسازند.
چاپ منسوجات سنتی
قبل از ظهور چاپ دیجیتال رایج‌ترین روش چاپ منسوجات چاپ اسکرین دورانی و مسطح بود. چاپ اسکرین دورانی که در اواسط دهه ۵۰ میلادی به وجود آمد دارای مزایای فراوانی است که عبارتند از: سرعت بالا، تیراژهای بالا، رنگدانه‌های مرکبی ارزان و دامنه رنگی گسترده. اما درکنار این‌ها مهم‌ترین عیب آن این است که طول و عرض فابریک چاپی آن محدود است. چاپ اسکرین مسطح نیز بسیار کندتراز چاپ دورانی عمل می‌کند و متاسفانه هم اکنون این دو نوع چاپ پاسخگوی نیازهای بازار چاپ منسوجات نیستند.
چاپ دیجیتال منسوجات
تحولات دیجیتالی تک تک ابعاد زندگی بشر را به نوسان درآورده اند. چاپ منسوجات نیز به عنوان یکی از این ابعاد جهت رفع کمبودهای خود به ویژه در بخش نمونه‌گیری سریع‌تر و ارزان‌تر از آن بهره‌ور شده است.
چاپ دیجیتال ایده تقریبا نوینی است. در ابتدا با هدف چاپ روی کاغذ طراحی شده بود. آقای لرد کلوین (Lord Kelvin) اولین فردی بود که در سال ۱۸۶۷ امتیاز انحصاری سیستم چاپی جوهرافشان را از آن خود کرد. اولین بار در اوائل دهه ۷۰ از فناوری جوهر افشان برای چاپ فیبرهای نساجی استفاده شد، اما به دلیل محدودیت در الگوهای چاپی سیستم‌ها فقط در صنعت قالیبافی کارایی داشت. در دهه ۸۰ متخصصین توانستند که برای چاپ پوشاک ورژن های لیزری دیجیتالی را بر اساس انتقال‌های الکتروفوتوگرافی بسازند.
چاپ دیجیتالی دارای مجموعه‌ای از فناوری‌های مختلف است که از آن‌ها برای انتقال تصاویر از حالت دیجیتال به روی سطح یا زیرلایه مورد نظر استفاده می‌کند. از آن جاییکه زیرلایه‌های مختلف هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند لذا برای هرکدام از آن‌ها باید از فناوری چاپی ویژه‌ای بهره برد.
سه رویکرد مختلف برای فناوری جوهر افشان وجود دارد که به ترتیب زیرند:
- روش پیزوالکتریک
- روش پاشش مرکب حرارتی بر حسب نیاز
- روش جوهرافشانی پیوسته (افشاندن پیوسته جوهر)
در میان این‌ها رایج‌ترین روشی که برای چاپ منسوجات بکار گرفته می‌شود فناوری جوهرافشان پاشش مرکب بر حسب نیاز پیزو الکتریک-peizo electric drop on demand (DOD)- است. در این روش مجموعه‌ای از قطرات مرکب بر روی زیرلایه پاشیده می‌شوند و تشکیل یک الگو می‌دهند. افزون بر این روش، دو روش دیگر نیز وجود دارد که عبارتند از: پاشش مرکب حرارتی بر حسب نیاز و چاپ جوهرافشانی پیوسته. اما در حال حاضر معمول‌ترین روشی که برای چاپ دیجیتال منسوجات بکار می‌رود فناوری DOD پیزوالکتریک است که در بالا معرفی شد.
البته ناگفته نماند که در چاپ منسوجات جهت تثبیت مرکب بر روی زیرلایه همچنان برخی از فناوری‌های سنتی چاپ مورد استفاده قرار می‌گیرند، بدین دلیل که فابریک چاپی باید نسبت به شستشو و عوامل دیگر مقاوم باشد. لذا به طور کلی برای چاپ دیجیتال منسوجات دو روش وجود دارد: چاپ جوهرافشانی که انتقال گرمایی آن غیر مستقیم است و چاپ جوهرافشان مستقیم.
در روش اول برای چاپ تصویر از یک کاغذ انتقال‌دهنده مخصوص که دارای یک لایه پلاستیکی است استفاده می‌شود. سپس با گرم کردن کاغذ می‌توان تصویر را به روی فابریک منتقل کرد. در نهایت با گرم شدن لایه پلاستیکی تصویر به روی سطح فابریک انتقال داده می‌شود.
در روش دوم تثبیت رنگی با بالابردن درجه حرارت سطح فابریک انجام می‌شود. این کار را می‌توان یا از طریق یک دستگاه بخار انجام داد و یا با یک دستگاه گرمازا. انتخاب هر کدام از این دو روش بسته به اجزا شیمیایی ای است که برای چاپ بکار می‌روند.
روندهای حاضر در ساخت قطعات سخت افزاری چاپگرهای نشان می‌دهد که این ماشین‌های عمدتا از فناوری‌های پیزوالکتریک، پاشش مرکب بر حسب نیاز و جوهرافشان پیوسته استفاده می‌کنند.
فناوری های چاپ جوهرافشان منسوجات
به طور کلی چاپگرهای جوهرافشان از دو فناوری عمده استفاده می‌کنند: پاشش پیوسته مرکب (CIJ) و پاشش مرکب بر حسب نیاز (DOD).
در بین آن‌ها روش CIJ قدیمی‌تر است و دارای مزایای فراوانی است که می‌توان از میان آن‌ها به دو مورد زیر اشاره کرد: سرعت بالای عملکرد و قابلیت چاپ بر روی زیرلایه های مختلف (به دلیل غیر تماسی بودن فرآیند آن). اما هم اکنون بیشتر چاپ گرهای جوهر افشانی از فناوری DOD بهره می‌گیرند. تفاوت بین این دو فناوری مربوط به گرمایی می‌شود که برای انتقال مرکب بکار می‌رود. جهت انتقال مرکب، باید با گرما آن را به حباب تبدیل کرد. به همین دلیل مرکب‌های آبی معمولا برای چاپگرهای DOD گرمایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برخلاف سیستم‌های جوهرافشان حرارتی، سیستم‌های جوهرافشان پیزوالکتریک با دامنه‌ای از مرکب‌های گوناگون سازگاری دارند. چاپگرهای چندرنگ معمولا از مرکب‌های داغ استفاده می‌کنند. فناوری پیزو الکتریک به دلیل سرعت و رزولوشن بالایی که ارائه می‌دهد در بین تولیدکنندگان بسیار محبوبیت دارد.
بیشتر بخوانید: معرفی مرکب های چاپ جوهر افشان
فناوری جوهرافشان جایگاه برجسته‌ای را در صنعت چاپ منسوجات از آن خود کرده است و همچنان بر توانایی‌ها و قابلیت‌های آن افزوده می‌شوند. به عنوان نمونه بخش رنگدانه‌ها و پرینت هدهای آن پیشرفت‌های زیادی را تجربه کرده است. افزایش تعداد و بسامد عملکرد نازل‌های پرینت هد ها باعث سرعت بالاتر چاپگر جوهر افشان شده است. همچنین با اندازه‌های کوچک‌تر قطرات مرکب و دامنه رنگی وسیع‌تر می‌توان کیفیت تصویر چاپی را به راحتی ارتقاء داد.
منبع:Helsinki Metropolia University of Applied Sciences
چاپ منسوجات
