مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد با چاپخانه داران بازار نوروزخان دیدار کرد
مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد روز گذشته (۲۴ خردادماه) به دعوت از ناصر کلاری مدیر چاپ تواضع در دفتر این چاپخانه در بازار تهران حضور یافت و ضمن آن به بازدید از برخی چاپخانه های محله نوروزخان به گپ و گفت با مدیران این مجموعه های چاپی پرداخت.
محله نوروزخان در قلب بازار تهران، از معدود و شاید تنهاترین نقاط تهران باشد که هنوز هم می توان ردپایی از نسل های اول و با اصالت چاپ را در آن یافت! محله ای که روزی در گوشه گوشه آن صدای دستگاه های چاپ به گوش می رسید، امروز تنها شاهد چند چاپخانه ای است که در فاصله کمی در کنار هم قرار دارند. ناصر کلاری از پیشکسوتان صنعت چاپ ایران از معدود بازمانده های این نسل بی تکرار و با اصالت است که هنوز چراغ چاپخانه اش در این محله روشن است.
چاپخانه تواضع و خانواده کلاری در روز ۲۴ خرداد میزبانی مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، جمعی از فعالان و پیشکسوتان صنعت چاپ را عهده دار بودند. همسفر ما باشید تا کامتان از شیرینی همکلامی و هم صحبتی با این بزرگان در بازدید از کوچه پس کوچه پس کوچه های بازار تهران شیرین چون شهد شود.
ساعت یازده صبح بود که به محله پله نوروزخان بازار تهران رسیدیم و پس از طی مسافتی کوتاه وارد چاپخانه تواضع شدیم. پس از مدت کوتاهی انتظار، مهمانان یکی پس از دیگری رسیدند و شور و حالی وصف ناشدنی از لذت دیدار با دوست فضا را فرا گرفت.
علی اکبر ابراهیمی، مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد، حسین کلاری مدیر چاپ پیغام امروز و از اعضای هیئت امنای بازار تهران، داوود شایسته خصلت از پیشکسوتان صنعت چاپ، اسکندر خمسه پور مدیر ورنی چاپ، حسین محمدی مدیر چاپ تک، حسین و احمد فروزیده مدیران چاپ ۱۲۸، هاشم احمدی مدیر شرکت افق قطعات آسیا، بابک عابدین رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ و مدیر چاپ صفا؛ همچنین امیر محمدی، مصطفی کاشفی و مجید پورارجمند از اعضای هیئت امنای بازار تهران از جمله مهمانان این ضیافت بودند.
حاج ناصر کلاری که جدای از پیشکسوتی در صنعت چاپ کشور از چهره های خوشنام و محبوب در میان اهالی و کسبه بازار تهران به شمار می آید، بنا به درخواست مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد اسلامی به بیان خاطراتی از ورودش به عرصه چاپ پرداخت. او سخنان خود را با بیان اینکه از ۱۳ سالگی به عنوان شاگرد چراغ سازی وارد بازار تهران شده است، آغاز کرد و ادامه داد: کارم را در چراغ سازی آغاز کرده بودم اما همواره سودای کار در چاپخانه را در سر داشتم که عاقبت توانستم به عنوان کارگر در یک چاپخانه مشغول به کار شوم. در هجده سالگی هم یک چاپخانه کوچک را در بازار نوروز خان تاسیس کردم.
وی خطاب به مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد ادامه داد: آن زمان ها یک پاکت سازی در بازار لوازم التحریر بود. به واسطه معرفی صاحب پاکت سازی که انسانی بسیار مومن و متدین بود با مامور خرید کارخانه چیت سازی ری آشنا شدم. وی در حالی چاپ ۵۰ هزار نوار دور طاقه را به من سپرد که چاپ آن به دلیل نداشتن ماشین برایمان امکان پذیر نبود.
این پیشکسوت تصریح کرد: در نهایت به کمک یکی از دوستان که ماشین دستی داشتند توانستیم کار را با کیفیت پایین به چاپ برسانیم. پس از چاپ کارها مامور خرید کارخانه که انسان بسیار خوبی بود، درحالی که خودمان از کیفیت کار راضی نبودیم و در عین حال نگران از دست رفتن سرمایه مان نیز بودیم، نوارهای دور طاقه را در ماشین گذاشت و هزینه آن را پرداخت کرد.
کلاری در ادامه تعریف خاطرات خود که به درخواست مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد بیان کرد اظهار داشت که به واسطه معرفی آن مامور خرید با کوروس اخوان مدیرعامل کارخانه چیت سازی ری آشنا شد و پس از آن چاپ تمام کارهای کارخانه را بر عهده گرفت. وی افزود: پس از قبول سفارشات این کارخانه ظرف مدت یک ماه چاپخانه ام را بزرگ کردم و همه این اتفاقات در حالی رخ داد که کوروس اخوان از سیاسی بودن من مطلع نبود.
وی خاطرنشان کرد: به هرحال همکاری ما ادامه داشت تا زمانی که ساواک برای بار دوم مرا دستگیر کرد. هنگامی که اخوان به ملاقاتم آمد از آنجا که فردی موافق با حکومت شاه بود به من گفت که نان ما را می خوری و ضد ما هم هستی! پس از آن دستور داد که به کارخانه نروم اما به هرحال من ضربه چندانی نخوردم چون توانسته بودم موفقیتی کسب کنم و کارم را گسترش بدهم.
بازدید از چاپخانه های قدیمی محله نوروز خان
علی اکبر ابراهیمی مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد، پس از شنیدن سخنان و خاطرات شیرین ناصر کلاری با همراهی تعداد دیگری از مهمانان به بازدید از چاپخانه های اطراف پرداخت. چاپخانه زرین فرد اولین بازدید را به خود اختصاص داد. چاپخانه قدیمی و کوچک در محله نوروز خان که پیشینه آن به سال ۴۱ بازمی گردد، پیش از آن منزلی دارای پنج دری و طباخ خانه و شاهد زندگی و رویاهای یک خانواده قدیمی ساکن در بازار تهران بوده اما پس از تغییر کاربری شاهد به بار نشستن درخت آرزوهای جوانی علاقمند به چاپ شد که تا امروز به لطف وارثان سر پا مانده و به کار خود ادامه می دهد.
علیرضا گلبخش که امروز مسئولیت این چاپخانه را عهده دار است با رویی گشاده پذیرای ما شد و در این میان درد و دلی از جنس بیان مشکلات چاپخانه های کوچک در این بازار ملتهب کشور خطاب به مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد پرداخت. بحث انتقال مجوز از دیگر مشکلاتی بود که وی به آن اشاره کرد و از مدیرکل دفتر چاپ و نشر درخواست کمک و همیاری در رابطه با این مسئله را کرد.
مصطفی کلاری از دیگر افراد خاندان کلاری که مدیریت چاپ پیام رنگ نوین را عهده دار است در بازدید بعدی پذیرای مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد شد. او که برادر کوچک ناصر کلاری است، ورود خود را به صنعت چاپ مرهون تلاش های برادر بزرگ خود می داند و در رابطه با سال های فعالیت خود خطاب به مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد گفت: پدرم حجره ساعت سازی داشت و برادر بزرگم پس از فوت او به فعالیت در چاپخانه پرداخت. پس از آن من در معیت برادرم از ۱۲ سالگی وارد کار چاپ شدم و در واقع از سال ۱۳۳۲ تا ۱۳۷۰ در کنار ایشان به فعالیتم ادامه دادم.
وی ادامه داد: در سنین جوانی برای ادامه تحصیل به آلمان رفتم اما در آنجا اتفاقات دیگری رقم خود و با راهنمایی و کمک مرحوم نوریاتی به مدرسه چاپ وارد شدم. در واقع من اولین شخص در کشور هستم که از مدرسه چاپ دیپلم گرفتم. در آلمان با محمد حاذق نژاد همدوره بودم ولی ایشان در حوزه فنی تحصیل می کرد. پس از آن هم به ایران بازگشتم و ضمن مشغول شدن در کار چاپ تشکیل خانواده دادم.
در ادامه بازدیدها به همراه مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد به حضور پیر مجموعه چاپخانه خیام یعنی رضا خائفی رسیدیم. جدای از حلاوت کاممان از طعم شکلاتی که با دستان خود به ما تعارف کرد، گوشمان نیز از شیرینی سخنانش به لذتی رسید وصف ناشدنی. او چند دقیقه ای را از گذر عمر در صنعت چاپ برای ما و مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد سخن گفت و از تلخی ها و شیرین هایش که در این بین متوجه شدیم که خاندان خائفی ها در اصفهان از سال های دور در کار چاپ و حوزه صحافی فعال بوده اند.
چاپ نقره و محمود گیلانی از دیگر چاپخانه هایی بود که در ادامه بازدیدهای مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد به آنجا رفتیم و با پیشکسوتی دیگر دیدار کردیم. گیلانی نیز با رویی گشاده و قلبی مهربان پذیرایی ما را برعهده گرفت و از مشکلاتی که برای چاپخانه های کوچک در صنعت چاپ پیش آمده با مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد سخن گفت.
مدیر دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد همچنین به دیدار از حسین کلاری مدیر چاپ پیغام امروز رفت. وی در این دیدار از مرحوم محمد کلاری یاد و از خدمات ارزنده وی تقدیر کرد.
بازدید مدیر کل دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد از کتابخانه و موزه ملی ملک
بازدید از کتابخانه و موزه ملی ملک از دیگر برنامه های تدارک دیده شده از سوی میزبان بود. از ویژگی های این بازدید همراهی امیر محمدی، مصطفی کاشفی و مجید پورارجمند هیئت امنا و از پیشکسوتان و امینان بازار تهران بود.
بنا به توضیحات راهنمایی که مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد و ما را همراهی می کرد، عمارت اولیه کتابخانه و موزه ملی ملک منزل شخصی و اجدادی حاج حسین آقا ملک است که در بازار بین الحرمین قرار دارد. قدمت این بنا به دوره قاجار می رسد و دارای دو بخش بیرونی و اندرونی است. مرحوم ملک در سال ۱۳۱۶ شمسی منزل پدری خود را به انضمام دکان های متصل به آن و کتابخانه معروفش وقف آستان قدس رضوی کرد.
بیشتر بخوانید: ناصر کلاری؛ مرد خیر صنعت چاپ
به گفته امیر محمدی عضو هیئت امنای بازار تهران این کتابخانه که در ۵۰ سال گذشته بی رونق و مخروبه بود به واسطه نفوذ بزرگان بازار در چهار سال گذشته بازسازی و پس از ۵۰ سال باز شد. او همچنین بیان داشت که پس از انقلاب اسلامی عده ای سودجو قصد تخریب این بنای تاریخی و تبدیل آن به پاساژ را داشتند که به همت عزت مطهری سرپرست کمیته مرکزی و عده ای از کسبه قدیمی بازار جلوی این اقدام گرفته شد؛ به طوری که عزت مطهری ۵۰ نیروی مسلح با حکم تیر را برای حفاظت از این بنای تاریخی به محل آن اعزام کرد.
پس از بازدید از این بنای تاریخی و صرف نهار این بازدید به پایان رسید و مهمانان ناصر کلاری و چاپ تواضع با کوله باری از خاطرات و تجربه های خوش با یکدیگر وداع کردند.
